Veel mensen die mountainbiken nog nooit hebben geprobeerd, vragen zich wel eens af: “Is mountainbiken gevaarlijk?”. Deze vraag komt vaak van mensen die video’s bekijken van verschrikkelijke en hallucinante crashes bij het maken van grote sprongen en het rijden op onmogelijk en extreem terrein.
Mountainbiken brengt natuurlijk zijn gevaren met zich mee, maar dit risico maakt deel uit van de spanning. Zonder (een beetje) risico zou mountainbiken niet zo leuk zijn.
We lopen elke dag risico’s, van autorijden tot het oversteken van een weg, maar wanneer we aan een sport zoals mountainbiken beginnen, neemt het risico natuurlijk wel toe. Sommige sporten zijn riskanter dan andere. De mate van gevaar die je loopt tijdens het mountainbiken hangt onder andere ook van jezelf af en hoeveel risico’s jij bereid bent om te nemen.
In dit artikel brengen we de mogelijke gevaren van mountainbiken onder de aandacht en vertellen we je hoe je ermee om kunt gaan.
Wat zijn de gevaren van mountainbiken?
Het terrein
Het eerste gevaarlijke aan mountainbiken is het terrein. Echte en typerende mountainbikeroutes zijn vaak bezaaid met wortels, rotsen en stenen. Daarnaast kan je je op de meest uitdagende trails ook wagen aan diverse obstakals zoals rockgarden en jumps. Het zijn deze eigenschappen en obstakels die mountainbiken leuk maken en waarom mountainbikes zo stevig en robuust zijn.
Het terrein waarop je gaat mountainbiken kan erg gevarieerd zijn en verschillen in moeilijkheidsgraad. Je zou bijvoorbeeld off-road kunnen rijden op een relatief vlak kanaalpad, maar je zou ook steile en technische afdalingen in de Alpen kunnen maken.
In principe maak je mountainbiken zo gevaarlijk als je zelf wilt, zeker op vlak van terrein. Zolang je plezier hebt, kun je op veilig spelen of jezelf uitdagen op meer technisch terrein. It’s up to you!
Jouw skills en mindset
Het volgende aspect dat mountainbiken gevaarlijk kan maken, zijn je eigen vaardigheden en mentaliteit. Naarmate je meer ervaring op doet, word je sowieso een betere mountainbiker. Hierdoor zullen de risico’s ook weer wat kleiner worden. Zo kan een onmogelijk terrein plots een makkie worden naarmate je meer en betere skills hebt opgedaan.
Hoe meer ervaring je hebt des te beter je om zal kunnen gaan met het terrein en de verschillende obstakels die je voor de wielen krijgt.
Als je echter een betere mountainbiker wordt, wil je natuurlijk ook de meer uitdagende paden en trails gaan berijden. Waarschijnlijk ga je daardoor ook sneller willen rijden of steeds grotere sprongen willen maken. Dit zorgt er natuurlijk ook weer voor dat het risico van mountainbiken weer een klein beetje groter wordt.
De staat van jouw mountainbike
Bij een mechanische sport zoals mountainbiken kan er natuurlijk altijd wel iets stuk gaan. Dit wil je natuurlijk niet tijdens jouw rit, laat staan in een steile afdaling of op een uitdagende en technische trail.
Pech kan je natuurlijk altijd overkomen, echter kan je al veel ellende voorkomen jouw mountainbike en de onderdelen regelmatig te controleren, onderhouden en indien nodig te vervangen.
Dit kan je natuurlijk allemaal laten doen door een fietsenmaker, maar je kan er ook voor kiezen om het onderhoud en vervangen van onderdelen zelf te doen.
In principe is het allemaal niet zo moeilijk. De basic dingen zoals bijvoorbeeld tandwielen en cassette vervangen kan echt iedereen. Ook remschijven en -blokjes of pedalen vervangen is eigenlijk kinderspel. Het onderhoud aan de vering of het ontluchten van de remmen vergt iets meer kennis maar kan je natuurlijk ook leren.
Ongeacht of je bepaalde zaken zelf doet of alles liever uit handen geeft, is het belangrijk dat jouw mountainbike altijd in goede staat verkeerd wanneer jij je op de trails begeeft. Mountainbiken is dus zeker niet alleen maar trappen en scheuren over de trails, onderhoud en herstellingen horen er zeker ook bij!
Fietsenmaker opleiding volgen?
Met de fietsenmaker opleiding van het NHA leer je problemen herkennen, oplossen én voorkomen zodat jouw mtb vaker op de trails te vinden is dan in jouw werkhuis of bij de fietsenmaker.
Hoe kan je risico’s beperken?
Er zijn enkele manieren om mountainbiken veiliger te maken, echter komen de meeste neer op het gebruiken van jouw gezond verstand. Hier zijn drie manieren waarop je het risico tijdens het mountainbiken kunt beperken of zelf onder controle kan houden:
1. Begrijp het terrein
Het eerste wat je moet doen, is ervoor zorgen dat de skills die je momenteel hebt geschikt zijn voor het terrein waarop jij gaat mountainbiken. Dit is natuurlijk alleen mogelijk wanneer je in je eigen omgeving gaat mountainbiken of ergens waar je de omgeving goed kent of eerder gefietst hebt.
Ga je op vakantie in de bergen, dan weet je vast wel wat er je ongeveer voor de wielen geschoven zal worden. Op YouTube kan je ook wel genoeg filmpjes vinden om een idee te krijgen van hoe de paden en trails op verschillende locaties, waar dan ook ter wereld, er uitzien.
Op ons YouTube-kanaal kan je bijvoorbeeld een beeld krijgen van de populaire Stoneman Arduenna route, de Frans Claes marathonroute of de vaste routes in Theux, Spa en La Roche-en-Ardenne.
Mountainbiken in een bikepark
Ben je van plan om een bikepark te bezoeken dan kan je risico’s beperken en mogelijke ongevallen vermijden door je op voorhand wat te informeren. Mountainbikeroutes in bikeparken worden qua moeilijkheidsgraad vaak op dezelfde manier beoordeeld als skipistes. Ze gebruiken een kleurcoderingssysteem om aan te geven hoe uitdagend ze zijn:
- Groen: groene paden zijn super gemakkelijk en geschikt voor beginners en kinderen. Deze zullen meestal vrij vlak zijn, met een minimum aan obstakels. Meestal zijn de obstakels die er wel zijn ook te vermijden via de gekende “chicken runs” waardoor de route eigenlijk voor iedereen goed te doen is.
- Blauw: paden die als blauw zijn gemarkeerd, zijn geschikt voor beginnende en gemiddelde mountainbikers. Op deze routes zullen de afdalingen een beetje steiler zijn dan die op groene paden en al wat meer obstakels bevatten. Blauwe paden hebben grotere kombochten, kleine sprongen en verschillende natuurlijke obstakels, afhankelijk van de plaatselijke geografie.
- Rood: rode mountainbikeroutes zijn enkel geschikt voor gemiddelde tot gevorderde mountainbikers. Deze routes zullen vaak langer en steiler zijn dan groene en blauwe paden, wat meer fietsvaardigheid, skills, durf en een betere conditie vereist.
- Zwart: zwarte mountainbikeroutes zijn alleen geschikt voor ervaren rijders. Op deze routes vind je de meest uitdagende sprongen, kombochten, rockgardens en trails bezaaid met wortels en stenen.
In de meeste bikeparken worden de routes en de daarbij horende moeilijkheidsgraad aangegeven op de plaatselijke routekaart en infobord. Het is een goed idee om te beginnen met de gemakkelijkere paden en routes. Op die manier krijg je een idee van het terrein en kan je reeds in de juiste flow komen, voordat je je begeeft op de moeilijkere routes.
2. Blijf binnen je grenzen en denk na voordat je gaat rijden
Paden en trails veranderen van tijd tot tijd. Zelfs als je de trails reeds goed kent, is de kans groot dat het anders zal zijn dan de laatste keer dat je erop hebt gereden. Kijk de kat daarom eerst even uit de boom en pas je snelheid eventueel aan. Op die manier krijg je sneller een beeld van de huidige situatie op de trails.
Ook in bikeparken, waar je al eens een keertje gereden hebt is dit uiteraard ook van toepassing. Een eerste run aan gematigde snelheid is zeker geen slecht idee. Als je dit doet kan je tijdens de tweede run sneller rijden. Je hebt tijdens de eerste run een goed beeld kunnen krijgen van de situatie en eventuele veranderingen op deze trail.
Om een goede mountainbiker te worden, moet je je grenzen verleggen. Het kan echter lang duren om goede vaardigheden en skills op te bouwen. Neem daarom kleine stapjes en verleg je grenzen stap voor stap.
Verwacht niet dat je je meteen aan de grootste sprongen en meest technische trails kan wagen; begin klein zodat je ervaring kan opbouwen voordat je je op de meest uitdagende paden, rode en zwarte routes begeeft.
Een groot deel van de mountainbike-blessures zijn het gevolg van fouten van de rijder. Minder vaak zijn deze te wijten aan slechte trailomstandigheden. Veel mountainbikers maken fouten als ze moe zijn, te hard pushen of niet de juiste skills hebben.
Je moet accepteren dat er risico’s verbonden zijn aan mountainbiken. Natuurlijk mag die wetenschap of gedachte niet de overhand nemen. Maar het is zeker verstandig om altijd bepaalde risico’s af te wegen. Je kan de meeste risico’s beperken door jouw huidige skills en niveau goed in te schatten en te weten waar jouw grens momenteel ligt.
Daarnaast is werken aan jouw skills ook een onderdeel van het mountainbiken. Je kan er zelfs clinics voor volgen of jezelf wat extra inlezen met de tips uit het boek Bikeskills van Michel Romen.
3. Bescherm jezelf
Door kennis en skills te combineren met gezond verstand, zal het mountainbiken in de meeste gevallen wel zonder kleerscheuren of ongelukken verlopen. Echter schuilt het gevaar vaak in kleine dingen, gelukkig kan je je hier ook tegen beschermen.
Er is een hele reeks mountainbike bescherming die je kunt kopen. Wat je kiest om te dragen, hangt natuurlijk af van jouw persoonlijke voorkeur. Hierin kan je zo ver gaan als je zelf wilt. Let wel op dat in de meeste bikeparken bepaalde bescherming vaak verplicht is. Informeer je hierover voor je het bikepark gaat bezoeken en reserveer de nodige spullen indien je ze zelf niet hebt.
Sommige mountainbikers dragen het liefst zo weinig mogelijk bescherming. Dit komt omdat ze volledige bewegingsvrijheid belangrijker vinden dan extra bescherming. Andere mountainbikers zorgen er dan weer graag voor dat ze voorbereid zijn op het ergste door zoveel mogelijk van hun lichaam te beschermen.
Gezond verstand en vertrouwen in je eigen skills speelt hierin ook weer een belangrijke rol. Al ben je natuurlijk nooit, met of zonder extra bescherming, 100% zeker dat er je niets zal overkomen. Zowel door eigen toedoen als door toedoen van iemand anders.
4 manieren om jezelf extra te beschermen tijdens het mountainbiken
1. Mountainbike helmen
Ongeacht op welk type trails je je begeeft is het dragen van een helm tijdens het mountainbiken eigenlijk gewoon vanzelfsprekend. Een mountainbike helm beschermt je natuurlijk niet tegen elke crash, maar ze kunnen in veel gevallen ernstige blessures of zelfs hersenschade voorkomen of beperken. In het ergste geval kan een mtb helm zelfs jouw leven redden.
Er zijn een paar verschillende soorten helmen die je kan gebruiken tijdens het mountainbiken. Het type helm dat je gaat gebruiken hangt af van jouw persoonlijke voorkeur en eventueel de discipline binnen het mountainbiken die je beoefent. Let hier ook weer op bepaalde regelgevingen wanneer je naar een bikepark gaat.
Open face / halve schaal
Deze helmen bieden de minste bescherming, maar zijn licht van gewicht. Daarom dragen veel mensen ze voor cross country en op makkelijkere trails. Wil je toch iets meer bescherming dan kan je kiezen voor een helm met MIPS, Wavecel, Koroyd of SPIN. Dit zijn systemen die in de helm verwerkt zitten waardoor de kans op hersenschade verkleint bij een valpartij of impact.
Open Face Enduro
Deze mountainbike helmen geven je meer bescherming dan reguliere halfschaalversies. Ze zijn zwaarder maar geven je meer dekking. Deze helmen lopen achteraan en aan de zijkanten iets verder door waardoor ze een groter deel van het hoofd bedekken en beschermen.
Full-Face of integraalhelm
Full-face mountainbikehelmen geven je de meeste dekking en worden gebruikt voor agressief enduro- en downhill-mountainbiken.
Full-Face met afneembare kinbeugel
Deze helmen worden ook wel converteerbare helmen genoemd en zijn twee helmen in één. Bij dit type helm kan je de kinbeugel verwijderen. Voor de ruigste ritten kan je met kinbeugel rijden terwijl je voor meer ontspannende ritten zonder de kinbeugel kan mountainbiken. Hierdoor heb je slechts één helm nodig en kan je deze gebruiken bij al jouw ritten.
Het is belangrijk dat de mountainbike helm optimaal past bij jouw type hoofd en comfortabel zit. Indien de helm drukpunten veroorzaakt, dan is de helm te groot of te klein is en niet geschikt voor jouw hoofd.
Daarnaast geldt ook hier dat je krijgt waarvor je betaald. Goedkope helmen zullen je niet zo goed beschermen als duurdere. Een goed voorbeeld hiervan zijn de systemen zoals MIPS. Deze helmen zijn vaak iets duurder, maar bieden ook extra bescherming.
Ook een full-face helm is meestal duurder dan een open face of halve schaal helm. Bezuinig dus niet op je mountainbike helm; je hebt maar één hoofd.
2. Knie- en elleboogbeschermers
Je kunt allerlei soorten knie- en elleboogbeschermers kopen die bij je rijstijl en zelfvertrouwen passen. Als je bijvoorbeeld steile afdalingen maakt of ultieme bescherming wilt, kun je stevige plastic pads dragen die je schenen, knieën en ellebogen bedekken.
Als alternatief kunt u lichtgewicht kussens kiezen die comfortabeler zijn en gemakkelijker kunnen worden verplaatst.
Kniebeschermers zijn een uitstekende investering, omdat ze schokken absorberen en voorkomen dat je je knieën bij een valpartij helemaal aan gort zijn. Elleboogbeschermers zijn meestal minder effectief, tenzij ze echt goed om jouw ellebogen passen.
Als je elleboogbeschermers niet goed vastzitten, komen ze los en glijden ze naar je polsen, wat helemaal geen zin heeft. Goed passende elleboogbeschermers geven je echter vertrouwen, vooral bij het rijden op technische trails.
3. Harnas
Net als knie- en elleboogbeschermers, kan je ook een volledig harnas kopen die jouw bovenlichaam voorziet van extra bescherming.
Sommige mensen dragen een harnas omdat hen dat meer zelfvertrouwen geeft, zodat ze zichzelf meer kunnen pushen. Maar soms dragen mountainbikers het ook zodat ze zich minder kwetsbaar voelen tijdens het rijden, vooral als ze een onderliggende blessure hebben.
Je ziet tegenwoordig niet veel mensen rijden met omvangrijke harnassen. Maar mountainbikers dragen wel vaak lichtere items onder hun trui, jas of shirt voor extra bescherming en vertrouwen.
Op de Nederlandse en Belgische trails is een harnas in veel gevallen wel een beetje overkill, al kan je het daar natuurlijk oneens mee zijn als je een keertje hard tegen de vlakte gegaan bent.
4. Nekbrace
Op vlak van het gebruik van nekbraces verschillen de meningen in de mountainbike gemeenschap nog wel eens. Veel rijders zijn van mening dat nekbraces de beweging beperken en hun reacties vertragen, waardoor crashes waarschijnlijker worden.
Nekbraces zijn echter ontworpen om de beweging van uw hoofd te beperken wanneer u crasht. Sommige hebben zelfs onderdelen die breken om de schokken op te vangen, zoals een kreukelzone in een auto.
Als je op minder technische paden en trails rijdt, zal een nekbrace je niet veel helpen bij een crash en eerder vervelend aanvoelen. Voor downhill mountainbikers of freeriders kunnen neksteunen wel van pas komen en hun nut hebben, maar deze jongens doen dan ook behoorlijk extreme dingen…
Conclusie; is mountainbiken gevaarlijk?
Het antwoord is ja, maar zoals je hebt kunnen lezen, zijn er verschillende manieren om het risico enigszins te beperken.
In de eerste plaats door jouw gezond verstand te gebruiken, zal je in de meeste gevallen een mountainbike rit wel heelhuids doorstaan. Daarnaast kan je er ook voor kiezen om extra bescherming te dragen. Een mtb helm dragen is natuurlijk altijd wel een slim idee!
Onthoud dat je niet altijd op de limiet hoeft te rijden. Snel is leuk, maar het is veel beter om morgen te ook te kunnen rijden in plaats van met je been omhoog achter het raam te zitten, toch?
