SRAM AXS groepset vergelijk; GX vs X01 vs XX1

Ben je toe aan een upgrade van jouw SRAM AXS groepset? Dan is het handig om te weten welke opties er zijn en welke de verschillen zijn. Draait echt alles om gewicht of zijn de duurste onderdelen ook écht beter?

Maar ook wanneer je op het punt staat een nieuwe mountainbike te kopen is het belangrijk om te weten welke onderdelen er precies op zitten en of die aan jouw eisen of wensen voldoen. Heb je een mountainbike met SRAM AXS groepset op het oog dan kan deze net zo goed afgemonteerd zijn met een mix & match van verschillende onderdelen. Zeker niet verkeerd maar misschien zie jij het graag anders…

Met de nodige voorkennis kan je pas echt de perfect afgemonteerde mountainbike op jouw maat en naar jouw budget in huis halen. En op die manier kan de wereld van elektronisch schakelen pas echt voor jou open gaan.

In dit artikel bekijken en vergelijken we de specifiek voor AXS ontwikkelde onderdelen en kom je te weten met welke onderdelen je je SRAM AXS groepset helemaal compleet kan maken.

Wat is AXS?

AXS is de technologie die SRAM ontwikkeld heeft waarmee draadloze/elektronische onderdelen en software met elkaar kunnen communiceren. Op die manier is het ook mogelijk om verschillende onderdelen van de groepen met elkaar te combineren. AXS spreek je trouwens gewoon zoals het Engelse woordje “access” uit.

Wat zijn de voordelen van SRAM AXS?

Hoewel er met elektronica zeker iets kan misgaan heeft zo’n elektronisch systeem natuurlijk ook vele voordelen.

Aandrijving & shifters instellen

Dankzij de mobiele app kan je bijvoorbeeld de bediening van je shifter(s) volledig naar wens instellen. Je kiest dus zelfs kiezen met welke knop je zwaarder en respectievelijk lichter schakelt. Daarnaast heb je ook de mogelijkheid om multishift in te schakelen waarmee je 2 of 3 tanden in één keer kan schakelen. Wanneer je “alle” selecteert kan je doorheen de volledige cassette schakelen door de shifter ingedrukt te houden.

Met micro adjust kan je de derailleur dan weer minutieus afstellen en finetunen zodat het geheel soepel loopt en schakelt. Dit systeem is de elektronische tegenhanger van de regelnippel aan de shifter- en derailleurkabel bij een mechanische schakelgroep.

Onderdelen combineren naar hartelust

Omdat alle AXS onderdelen dezelfde taal spreken kan je zelfs specifieke onderdelen van de mountainbike en racefiets onderling combineren.

Meten en analyseren tot in de kleinste details

Met de mobiele app en de AXS web app kan je heel erg veel gegevens meten en analyseren. Naast het batterijniveau en regelmatige firmware upgrades kan je met deze applicaties ook onder andere het gebruik van jouw versnellingen registeren. Zo kan je bijvoorbeeld per rit te weten komen welke tanden van je cassette je het vaakst gebruikt (en hoelang) en welke net niet.

Om een inzicht in het gebruik van je versnellingen te krijgen moet je je AXS onderdelen koppelen met een Garmin, Wahoo of Hammerhead fietscomputer.

Bij Garmin bijvoorbeeld worden de gegevens gesynchroniseerd via de Garmin Connect app. Hierdoor worden ook hartslag- en vermogensgegevens weergegeven in de AXS app, mits je een hartslagmeter en/of vermogensmeter gebruikt tijdens het mountainbiken.

SRAM Eagle AXS?

Wanneer je een mountainbike met elektronische AXS 1×12 groep koopt zal je merken dat er ook altijd “Eagle” bij zal staan. De mechanische 12-speed groepen dragen ook die naam, maar dan zonder AXS. De 11-speed groepen hebben geen extra toevoeging. Eagle is dus altijd 12-speed.

Welke SRAM AXS groepsets zijn er?

Momenteel zijn er 3 AXS groepen te verkrijgen voor de mountainbike. In eerste instantie waren dat er twee namelijk XX1 en X01.

Maar in 2021 werd het elektronische schakelsysteem ook voor de budgetvriendelijkere GX Eagle groep gelanceerd in de vorm van een upgrade kit. De onderdelen van deze upgrade kit kan je inmiddels ook los verkrijgen en zie je ook steeds vaker gemonteerd op nieuwe mountainbikes.

Momenteel zijn er dus 3 Eagle AXS groepsets te verkrijgen:

• XX1 Eagle AXS
• X01 Eagle AXS
• GX Eagle AXS

Heb je reeds een SRAM Eagle set-up en wil je upgraden naar AXS, dan kan je de upgrade kits van de betreffende groepen kopen.

De 3 verschillende groepen hebben een verschillend prijskaartje waarbij de XX1 de duurste componenten heeft en GX de goedkoopste. Al is dat laatste nog best relatief…

De X01 onderdelen liggen wat in het midden tussen beide andere groepen. In de praktijk leunt de X01 groep echter dichter bij XX1 aan dan bij de GX groep/onderdelen. Het verschil tussen X01 en XX1 zit voornamelijk in het gewicht.

Daarnaast zijn er nog enkele andere, doch kleine, verschillen. Hoewel deze minimaal zijn en voor de meeste mountainbikers irrelevant zullen zijn, is het toch interessant om te weten waar het prijsverschil precies zit. Op die manier kan je voor jezelf beslissen of bijvoorbeeld een upgrade van onderdelen de meerprijs waard is.

SRAM AXS XX1 vs X01 vs GX; ontdek de verschillen

Er zijn twee onderdelen die specifiek voor AXS ontwikkeld zijn en dat zijn natuurlijk de derailleur en de shifters. De andere onderdelen, zoals cassettes en kettingen, passeren verderop in dit artikel de revue.

AXS derailleur

Naast de verschillen, die je zo meteen gaat ontdekken, zijn er ook aardig wat gelijkenissen tussen de drie derailleurs. Zo hebben zowel de GX, X01 als XX1 derailleur de volgende functies en eigenschappen gemeenschappelijk:

• Ze gebruiken dezelfde motor en hebben allemaal dezelfde “overload clutch” die de derailleur bij een impact beschermd en terug in de goede positie zal brengen;
• Alledrie zijn ze draadloos en volledig in te stellen via de AXS app;
• De batterijen zijn identiek en dus ook uitwisselbaar;
• Ze zijn compatibel met alle SRAM Eagle groepen, dus ook NX en SX.
• De derailleurs zijn geschikt voor zowel de 10-50 als de 10-52 cassettes, ongeacht het type.

De verschillen tussen de GX, XO1 en XX1 derailleur

Wat is er dan wel verschillend? Het zal je vast niet verrassen maar het grootste verschil zit in het gewicht van het materiaal.

Zo is de derailleurkooi van de GX derailleur gemaakt uit staal. De XO1 kooi is gemaakt uit aluminium. De binnenkant van de XX1 kooi is identiek aan de XO1 kooi maar de buitenkant is gemaakt uit carbon.

Een ander verschil tussen de XX1 derailleur en de twee andere is het gebruik van (holle) titanium bouten.

De GX derailleur is de enige van de 3 die standaard afgeleverd wordt met een battery cover. De cover weegt ongeveer 10 gram. Omdat alle derailleurs dezelfde batterij gebruiken kan je de cover ook op de X01 en XX1 derailleur gebruiken. De cover kost ongeveer €20.

Hoewel de derailleurs quasi identiek zijn qua looks zal je merken dat de XX1 en X01 derailleurs iets mooier afgewerkt zijn. In theorie zou je met de hoogwaardige en stijvere materialen langer vlekkeloos kunnen schakelen. Of dat in de praktijk merkbaar is laat ik voorlopig nog maar even in het midden…

Het voornaamste verschil is dus het gewicht van de derailleurs. We hebben helaas niet voldoende budget om alle 3 de derailleurs zelf op een weegschaal te leggen. Vandaar dat we de waarden meegeven die we in diverse reviews en op de website van SRAM konden vinden. Onderstaande waarden geven het gewicht zonder batterij weer. Een AXS batterij weegt 25 gram en heb je uiteraard ook nodig…

• XX1: +- 350 gram
• X01: +- 363 gram
• GX: +- 431 gram

Het verschil tussen XX1 en X01 is zoals je kan zien minimaal, toch zit er een aardig prijsverschil tussen beide onderdelen. De adviesprijs voor een XX1 derailleur bedraagt €831 terwijl dat voor een X01 derailleur €573 is. De GX derailleur is vanzelfsprekend de goedkoopste met een richtprijs van €406.

Voor wie geschikt?

Het astronomische bedrag dat je voor een XX1 derailleur moet neertellen is natuurlijk even slikken. Wil je net zoals de profs het lichtste van het lichtste dan kan je echter niet om deze XX1 derailleur heen. De X01 derailleur gaat, in tegenstelling tot de op XC en lichte trail gerichte XX1, meer de richting van enduro en het rijden van ruigere trails op. De X01 variant zou ook iets robuuster moeten zijn.

De GX derailleur (en eigenlijk de volledige GX groep) is dan weer gericht op iedereen die het meeste waar voor zijn geld wil krijgen. En met slechts 80 gram verschil valt het allemaal toch nog best mee. Daarnaast bespaar je meteen ook enkele honderden euro’s en heb je nog steeds een oerdegelijke derailleur achterop je mountainbike zitten!

AXS shifters: Eagle AXS controller en AXS Rocker controller

De derailleurs moeten natuurlijk ook bediend worden en dat kan met de speciale Eagle AXS controller of met de nieuwere AXS Rocker controller. De Rocker controller kan je ofwel in zijn geheel kopen als volledige shifter of je kan enkel de paddle kopen. De paddle is compatibel met de Eagle AXS controller en kan de originele paddle vervangen.

De Rocker paddle heeft een extra en kleiner knopje. Afhankelijk van hoe je shifters ingesteld zijn is er één functie (op of af) die je zowel met de kleine als de grote knop kan bedienen. Met de rocker paddle wordt de duim wat minder belast en kan je “natuurlijker” shiften. Je kan de kleine shifter ook met je wijsvinger bedienen afhankelijk van hoe jij graag schakelt.

Beide shifters hebben quasi hetzelfde gewicht en wegen 68 gram. Zowel de Rocker paddle als de Eagle AXS controller zijn zowel voor XX1 als X01 identiek, ook qua prijs. De adviesprijs voor zowel de Rocker controller als de Eagle controller (X01 en XX1) bedraagt €229. De GX Eagle AXS controller heeft een adviesprijs van €164. De Rocker paddle upgrade heeft een adviesprijs van €22.

De Eagle AXS shifter voor GX is een beetje anders en ook goedkoper. Deze laatste kan je wel upgraden met de Rocker paddle.

SRAM Eagle cassettes

Ook de cassettes van SRAM zijn er in verschillende versies en prijscategorieën te verkrijgen. Belangrijk om te weten is dat een XX1, X01 en GX cassette enkel op een XD body gemonteerd kunnen worden. De andere Eagle 12-speed cassettes, NX en SX, die draaien op een HD body van Shimano of een 9/10-speed SRAM MTB body.

Het is dus zeker mogelijk om bijvoorbeeld een goedkopere NX cassette te gebruiken in combinatie met AXS onderdelen. Echter moet je, voor je een cassette koopt, wel goed weten welke body er op jouw mountainbike zit.

Heb je een XD body dan kan je zowel een XX1, X01 als GX cassette gebruiken. Heb je een HD body of SRAM 9/10-speed body dan kan je enkel de NX of SX cassette gebruiken.

Naast het bovenstaande en meest belangrijke verschil zijn er nog andere verschillende tussen de cassettes:

Tandwiel verhoudingen

De XX1, X01 en GX cassettes kan je in twee varianten verkrijgen. Enerzijds de cassette met 10-50 verhouding en anderzijds de nieuwere 10-52 cassettes. Die laatste was niet alleen het antwoord op de 10-51 cassettes van Shimano, maar er bleek ook echt vraag naar een nóg groter bereik te zijn…

De tandwielverhoudingen van beide cassettes zijn identiek op het laatste kransje na. De grootste krans (kleinste versnelling) is verschillend met respectievelijk 50 of 52 tanden. Laatstgenoemde maakt hiermee een erg grote sprong van 42 tanden naar 52 tanden. De verhoudingen zien er als volgt uit:

• 10-52: 10 – 12 – 14 – 16 – 18 – 21 – 24 – 28 – 32 – 36 – 42 – 52
• 10-50: 10 – 12 – 14 – 16 – 18 – 21 – 24 – 28 – 32 – 36 – 42 – 50

Visueel kan je het verschil tussen de cassettes zeker zien, want het blad met 52 tanden is opvallend groter dan het blad met 42 tanden dat er net onder ligt. Daarnaast kan je de nieuwe 10-52 cassettes ook herkennen aan de “B1” toevoeging bij de productcode.

Kleuren

Wil je je mountainbike een unieke toets geven dan kan je kiezen voor een gouden, koperen of rainbow cassette. Momenteel kan je deze echter enkel in de lichtere maar duurdere XX1 versie verkrijgen. De cassettes zijn in volgende uitvoeringen te verkrijgen:

• SRAM XX1 Eagle XG-1299 : 10/52 of 10/50 verkrijgbaar in goud, rainbow of koper;
• SRAM X01 Eagle XG-1295: 10/52 of 10/50 verkrijgbaar in zwart of polar grijs (enkel 10-50);
• SRAM GX Eagle XG-1275: 10/52 of 10/50 verkrijgbaar in “lunar / zwart”.

Gewicht

Net zoals bij de andere onderdelen is er ook tussen de verschillende cassettes een gewichtsverschil. Opvallend is dat er tussen de X01 en XX1 cassettes amper een verschil zit. Daarnaast is het verschil in gewicht tussen de 10-50 en 10-52 cassettes haast verwaarloosbaar.

Enkel de GX cassettes hebben beide wel wat meer gewicht in de schaal. Met 450(10-50) en 452 gram (10-52) is het verschil met XX1 en X01 ongeveer een 80 gram.

• GX Eagle (10-52): 452 gram
• X01 Eagle (10-52): 372 gram
• XX1 Eagle (10-52): 371 gram

Prijs

Het is vast niet verrassend dat de lichtgewicht XX1 en X01 cassettes ook weer duurder zijn dan de “zwaardere” GX variant.

De meest prijsvoordelige is natuurlijk de GX versie. Hoewel de XX1 en X01, op de kleuren na, quasi identiek zijn, is de X01 cassette qua prijs wel de beste keuze. Voor een X01 cassette is de adviesprijs €464, wat toch €50 minder is dan de XX1 cassette (€506 adviesprijs). De GX cassette spant de kroon en kost, met een adviesprijs van €244, minder dan de helft van een fancy XX1 cassette.

SRAM Eagle kettingen

Op vlak van kettingen is het verschil nog kleiner dan bij de andere onderdelen. Qua gewicht is er zelfs maar amper een verschil te merken. Het enige verschil zijn de materialen die gebruikt worden voor de afwerking van de kettingen.

Net zoals bij de cassettes kan je de XX1 kettingen in verschillende kleuren verkrijgen. Op die manier kan je ze matchen met de kleuren van de cassette, wat er uiteraard erg fraai uitziet. De XX1 ketting is verkrijgbaar in zwart, koper, goud en rainbow.

De XO1 ketting is zilver terwijl de GX grijs combineert met zwart. Alle kettingen kan je sluiten met een powerlock. Deze kan je in grijs en rainbow kleur verkrijgen. De rainbow variant zorgt ervoor dat de schakel goed opvalt en je deze snel terug kan vinden als je je ketting los moet maken. Dit geldt uiteraard niet wanneer je de XX1 rainbow ketting op je mtb hebt liggen…

Gewicht van de volledige kettingen (126 schakels):

• XX1 Eagle: 262 gram
• X01 Eagle: 262 gram
• GX Eagle: 271 gram

De adviesprijzen van de kettingen liggen wel wat verder uit elkaar. Zo betaal je voor een XX1 ketting (ongeacht de kleur) ongeveer €100. Een quasi identieke XO1 ketting kost je €72. De iets zwaardere GX ketting haal je voor slechts €36 in huis.

SRAM Eagle crankstel en tandwiel

Om je SRAM AXS groepset helemaal compleet te hebben heb je uiteraard ook een stel cranks en een tandwiel nodig. Het tandwiel kan je uiteraard verwisselen wanneer dit versleten is. Ook een groter of kleiner tandwiel monteren is een optie, mits het binnen de mogelijkheden past uiteraard.

Binnen de drie AXS groepen heb je qua cranks wederom de keuze uit 3 varianten; XX1, X01 en GX. Alle cranks zijn gemaakt uit carbon en hebben een aluminium tandwiel. De GX cranks zijn ook verkrijgbaar in aluminium versie, welke beduidend goedkoper is.

SRAM zou SRAM niet zijn als er ook bij deze onderdelen niet gespeeld kon worden met kleurdetails. Onderstaand vind je een overzicht van de verschillende mogelijkheden:

• XX1: grijs of zwart/goud
• X01: zwart, grijs of grijs/rood
• GX: zwart

Alle Eagle cranks hebben een DUB-spindel en een direct-mount kettingblad. De X-Sync 2 technologie zorgt voor minder wrijving, minder geluid en voert modder en vuil beter af. Dat alles samen zorgt ook voor een langere levensduur.

De cranks zijn verkrijgbaar in drie lengtes; 165, 170 en 175 mm en zijn compatibel met verschillende bottom brackets.

Qua gewicht, compatibiliteit en prijs is er uiteraard ook weer een verschil tussen de verschillende cranks:

• XX1 Eagle DUB SL 32T / 175mm: 422 gram / €633
• X01 Eagle DUB 32T / 175mm: 471 gram / €401
• GX Eagle DUB carbon 32T / 175mm: 555 gram / €321
• GX Eagle DUB aluminium: 621 gram / €167

SRAM AXS upgrade kit

De volledige AXS groepsets (XX1 en X01) zijn natuurlijk peperduur maar kunnen uiteraard aangeschaft worden als je je mountainbike helemaal zelf opbouwt.

Iets goedkoper kan het ook indien je reeds een SRAM Eagle groep hebt. Deze kan je upgraden met AXS. Hiervoor heb je een AXS upgrade kit nodig. Naast de XX1 en X01 upgrade kit kan je sinds enige tijd ook de budgetvriendelijkere GX upgrade kit in huis halen.

De upgrade kits bevatten de volgende onderdelen:

• Derailleur
• Eagle AXS controller
• AXS batterij
• Batterijlader
• Chain gap tool, om de derailleur perfect af te stellen

SRAM AXS in de praktijk

Momenteel ligt er op mijn mountainbike een volledige X01 groepset en gebruik ik de GX Rocker paddle (upgrade) als shifter. De Rocker paddle is voor mij absoluut een schot in de roos. Waar ik vroeger nog al eens sukkelde met peesproblemen wegens het shiften is dat nu volledig verleden tijd. Ook het feit dat het AXS systeem slechts een subtiele klik nodig heeft om te shiften is iets wat ik héél erg snel gewoon ben geworden.

Als ik een keertje terug omschakel naar mechanisch schakelen (bijvoorbeeld op de fietstrainer) dan is het toch weer even wennen.

De XO1 AXS onderdelen vind ik heel erg betrouwbaar en ze werken uitstekend. Momenteel zijn de onderdelen nog niet meteen aan vervanging toe. Wel ben ik al erg lang aan het nadenken wat ik precies ga doen als deze XO1 aandrijving aan vervanging toe is. Ik heb namelijk 3 opties:

• Terug X01 er op leggen;
• Upgraden naar XX1;
• Downgraden naar GX.

De derailleur en de shifter ga ik in elk geval behouden want die werken subliem. En eens alles perfect is afgesteld, met hulp van de micro adjust, schakelt het altijd perfect in welke omstandigheden dan ook. Het gewichtsvoordeel van 13 gram, in het voordeel van een XX1 derailleur, is me de belachelijk hoge meerprijs niet waard.

Moest één van de onderdelen toch vroegtijdig sneuvelen dan zou ik gewoon dezelfde derailleur nemen en als shifter de AXS Rocker controller.

Het 32T kettingblad zou ik niet snel vervangen door een groter of kleiner blad. Dan rest er nog de cassette en de ketting. Mijn eerste gedachte was om de cassette en ketting te downgraden, zeker gezien het prijskaartje. Toch heb ik hier en daar al gelezen dat deze GX onderdelen toch iets minder duurzaam zouden zijn en mogelijk minder lang mee zouden gaan.

In dat opzicht zou ik terug voor XO1 gaan. Na toch al behoorlijk wat kilometers zijn er op mijn huidige onderdelen amper sporen van slijtage te bespeuren…

De bling bling van de XX1 cassettes en kettingen spreken me echter ook wel aan. Mits ik een goede deal te pakken krijg wordt het misschien wel een gouden of rainbow cassette…

Conclusie

SRAM AXS is misschien wel een hebbedingetje en je moet er ook aardig diep voor in de buidel tasten. Echter als je goed rondkijkt kan je wel leuke deals scoren. De adviesprijzen op de site van SRAM betaal je in de praktijk nooit.

In mijn ogen is AXS zeker en vast zijn geld wel waard. Het verschil tussen mechanisch en elektronisch schakelen merk ik zelf in de praktijk erg goed. De AXS derailleur is erg duur, zeker in vergelijking met de mechanische varianten, maar schakelt altijd perfect. En ook de elektronica heeft me tot op heden nog nooit in de steek gelaten, op een platte batterij na dan… Tijdig opladen is dus wel de boodschap!

Gelukkig zijn er, met de GX upgrade/groep, verschillende prijscategorieën en hoef je niet enkel in het premium (XX1 en X01) segment te shoppen voor AXS onderdelen. Daarnaast kan je ze onderling en naar hartelust combineren. Op die manier kan je dus ook met een iets kleiner budget je mountainbike uitrusten met de AXS onderdelen naar jouw wens en budget.

Is de sky the limit dan kan je je meten met de echte profs of wat extra blingbling aan jouw mtb toevoegen door een volledige XX1 setup te kiezen in jouw favoriete kleurtje of sinds Maart 2023 kan je nog een stapje verder gaan met de SRAM Eagle Transmission. Een gloednieuwe en revolutionaire schakelgroep die de derailleurhanger overboord gooit…

Ben je net als mij aan het rondkijken met welke onderdelen je de huidige gaat vervangen wanneer ze daar aan toe zijn, dan hoop ik alvast dat het artikel je een beetje in de juiste richting heeft gestuurd.

En ook als je op zoek bent naar een mountainbike met SRAM AXS groepset dan heb je ongetwijfeld wel een idee gekregen welke onderdelen je minstens wil hebben of binnen jouw budget vallen.

Heb je zelf al ervaring met de verschillende groepsets? Laat ons dan zeker jouw ervaringen weten en vertel ons zeker welke onderdelen jouw voorkeur hebben!