Het belangrijkste om te weten alvorens je je ketting gaat vervangen is dat je nooit enkel en alleen maar je ketting vervangt. Wanneer je ketting versleten is zijn je cassette en tandwielen vooraan daarom ook niet volledig versleten, maar het is wel aan te raden deze ook mee te vervangen. Je ketting slijt in op je cassette en tandwielen waardoor deze ook slijtage gaan vertonen. Wanneer je een nieuwe ketting gebruikt met een oude cassette gaat je nieuwe ketting sneller slijten.
Als je 1 van de volgende problemen tegenkomt is het waarschijnlijk tijd om je aandrijving te vervangen:
- Speling tussen de ketting en het voorblad
- Ketting schiet door/slaat over op je cassette of voorblad (tanden zijn scherp)
- Je fiets schakelt slecht of minder goed
Dit zijn de vaakst voorkomende problemen die een indicatie kunnen zijn dat je ketting, cassette en tandwielen aan vervanging toe zijn.
De slijtage van je ketting kan je ook zelf opvolgen door middel van een kettingslijtagemeter.
Zet 1 pinnetje door een schakel. Wanneer nu het andere uiteinde (via de 1.0 kant) door de schakel zakt dan is je ketting versleten en aan vervanging toe. Zakt de tool niet door de schakel dan is je ketting nog goed. Zakt de tool aan de 0.75 kant ook niet door de schakel dan is je ketting nog nieuw.
Hoelang gaat een fietsketting mee?
De aandrijving is misschien wel het belangrijkste onderdeel van je mountainbike. Een goed onderhoud is dan ook essentieel voor je eigen fietsplezier. Uiteindelijk gaat je hele aandrijving ook een keer vernieuwd moeten worden.
Het is moeilijk te zeggen hoeveel kilometer een ketting meegaat. Vanaf je begint te rijden gaat je ketting beginnen rekken en verslijten. Hoe snel deze gaat slijten is afhankelijk van hoe goed jij je aandrijving onderhoudt en op welk terrein jij gaat mountainbiken. Ga jij vaak in de modder ploeteren dan gaat jouw aandrijving en ketting harder afzien en dus ook meer en sneller slijtage vertonen.
Hoe kan je de levensduur van je aandrijving verlengen?
Een makkelijke manier om de levensduur van je aandrijving te verlengen is door 2 of meer kettingen af te wisselen. Je legt na een X-aantal kilometer een andere ketting op je fiets en zo wissel je je kettingen af.
Met de spijker methode kan je ook bepalen welke ketting het meest versleten is. Monteer twee (of meer) spijkers op gelijke hoogte tegen de muur. Hang beide kettingen aan de spijker en kijk dan welke ketting het kortst is. Dit is de minst versleten ketting en die leg je dan eerst op je fiets.
Een kmc-ketting, die zowel op sram als shimano aandrijvingen past, kan je ook nog een keer omdraaien. Dus met 2 kmc-kettingen zou je 4 keer kunnen wisselen.
Wanneer moet je je cassette vervangen?
De slijtage van je cassette kan je niet meten zoals de slijtage van je ketting. Ook hier is weer een goed onderhoud en de omstandigheden waarin je fietst van cruciaal belang voor de levensduur.
Wanneer de tanden van de kroontjes waar jij het vaakst op rijdt scherp beginnen te worden kan dit een indicatie zijn dat je cassette aan vervanging toe is. Echter komt het vaker voor dat je ketting eerder versleten is en vervangen dient te worden. Je cassette zal dus niet altijd volledig ‘op’ zijn als je deze gaat vervangen.
Wanneer moet je je tandwiel(-en) vervangen?
Ook de slijtage van je tandwiel(en) vooraan kan je niet meten. Het werkt een beetje hetzelfde als bij de cassette, wanneer de tanden scherp beginnen te worden is dit een indicatie dat je tandwiel aan het verslijten is en eventueel aan vervanging toe is.
Ketting, cassette en tandwielen vervangen; hoe doe je dat?
Je aandrijving kan je makkelijk zelf vervangen, je hebt enkel het juiste materiaal nodig. Verder is het een klus die snel en vlot gaat mits je het een keertje gedaan hebt.
In een gereedschapsset zitten steeds de nodige tools om je aandrijving makkelijk zelf te vervangen. Daarnaast zitten er nog verschillende andere handige tools in. Om de juiste keuze te maken betreffende de tools die jij nodig hebt moet je natuurlijk eerst eens bekijken welke dingen je zelf wil gaan doen aan je fiets. Om een idee te krijgen welke set het meest geschikt is voor jou kan je even kijken naar het artikel waar ik de beste gereedsschapssets met elkaar vergelijk.
Ketting vervangen
Wat heb je nodig:
- Kettingpons
- Missing link (ook quick link genoemd) van Shimano of Powerlink van Sram
- Missing link tang
Ketting losmaken
Om de oude ketting van je fiets te halen kan je best je ketting ontspannen door deze van het voorste tandwiel te halen. Zorg er hierbij voor dat deze achteraan op het kleinste kroontje (zwaartse verzet) ligt. Indien je geen missing link in je ketting hebt gebruik je een kettingpons om de ketting los te maken.
Indien de ketting een missing link heeft kan deze makkelijk losgemaakt worden met een missing link-tang door de tang naast de schakels van de link te plaatsen en dan de tang dicht te knijpen. Omdat we eerst de ketting ontspannen hebben gaat deze nu niet alle kanten uitschieten en doe je je missing link ook niet kwijt.
Kettinglengte bepalen en ketting monteren
Nu kan je de ketting makkelijk verwijderen en ben je klaar om je nieuwe ketting te monteren.
Alvorens je een nieuwe ketting plaatst moet je deze op de juiste lengte maken. Leg nooit je oude en je nieuwe ketting naast elkaar om de lengte te bepalen. Je oude ketting is langer dan je nieuwe.
Tel het aantal schakels van je oude ketting en zorg er dan voor dat je je nieuwe ketting evenveel schakels geeft. Met behulp van een ketting pons kan je de overbodige schakels verwijderen.
Let op: Gebruik je een missing link dan moet je ervoor zorgen dat je de ketting zo ponst dat je twee binnenschakels overhoudt. Anders kan je de link niet monteren. Gebruik je een breekpen die je er met de pons in plaatst dan heb je uiteraard een binnen en buitenschakel nodig om zo de ketting aan elkaar te maken.
Hoe maak je de Quick link van je ketting los en weer vast?
Zoals eerder beschreven maak je je quick link makkelijk los met een missing-linktang. Echter werk deze tang ook in de andere richting. Plaats de twee stukken van de link aan de uiteindenvan je ketting en haak ze al zover je kan in elkaar. Dan zet je de tang naast de schakels en beweeg je de tang naar buiten. Nu zou je een klik moeten horen.
Bij een nieuwe link kan dit al eens wat moeilijker gaan. Ook daar is weer een simpele oplossing voor die mij ook al uit de nood geholpen heeft.
Pak 1 deel van de nieuwe link en het andere deel van een link die al gebruikt is. Maak op deze manier, zonder dat de ketting op de fiets ligt, de link al eens aan elkaar met behulp van de missing-link tang. Dit gaat normaal gezien heel vlot. Doe dit nu voor het andere deel van de link net hetzelfde.
Als dit gelukt is kan je je ketting op je fiets leggen en zo krijg je de nieuwe link vlot gemonteerd met behulp van de tang.
Monteer de ketting op de juiste manier op de fiets. Indien er tekst of het merk op de ketting staat gedrukt dient deze altijd naar buiten gericht te zijn. In de handleiding die bij de ketting geleverd staat ook altijd duidelijk vermeld of de ketting al dan niet op een specifieke manier gemonteerd moet worden. Bijvoorbeeld een kmc-ketting kan je in eender welke richting op je fiets leggen.
Hoe vervang je je cassette?
Bekijk het artikel “hoe vervang je de cassette van je mountainbike” voor een uitgebreide en complete how-to.
Wat heb je nodig:
- Kettingzweep
- Cassettesleutel
Cassette demonteren
Je cassette vervangen is een werk dat normaal gezien niet veel tijd in beslag neemt. Uiteraard moet je eerst zorgen dat je de juiste cassette besteld of gekocht hebt.
Om je cassette te demonteren haal je eerst je wiel uit je fiets. Je hebt een kettingzweep en een cassettesleutel nodig.
Zet de kettingzweep zo op de cassette dat je de draaibeweging ervan kan tegenhouden. Met de cassettesleutel kan je nu de cassette losdraaien.
Het kan zijn dat het wat moeilijk gaat of helemaal niet loskomt. Je eigen kracht is soms net niet genoeg. De oplossing hiervoor is echter vrij simpel. Ik gebruik bijvoorbeeld een holle buis waar ik de handgreep van de cassettesleutel in steek. Zo kan ik makkelijk een soort hefboom creëren en krijg je de cassette in no time wel los. Dit werkt normaal gezien altijd en je doet er niets mis mee.
Hoe moet je de nieuwe cassette monteren?
Maak nu de body (waar de cassette overschuift) nu proper alvorens de nieuwe cassette te monteren.
Je kan de cassette niet verkeerd monteren. Schuif de cassette over de body rekening houdend met de positie van de uitkepingen. Schuif tot het niet meer verder kan. Nu kan je met je cassettesleutel de cassette vastzetten. Deze mag goed vaststaan.
Tandwielen voor vervangen
Tandwiel(-en) demonteren
Om je tandwielen te kunnen vervangen moet je je crankstel demonteren. Eénmaal deze eraf is kan je makkelijk aan je tandwielen. Indien de bladbouten aan je crankstel bevestigd zijn heb je geen kettingbladsleutel nodig. Zijn deze niet aan je crank bevestigd heb je deze wel nodig anders krijg je de bouten niet los. Deze sleutel houdt het moertje op zijn plaats en voorkomt dat dit mee gaat draaien. Hierdoor krijg je de bouten vlot los.
Belangrijk: Heb je een 12-speed kettingblad dan heb je waarschijnlijk een direct mount kettingblad en werkt het weer net wat anders. Hoe je een direct mount kettingblad vervangt kan je lezen in volgend artikel: Hoe vervang je een Shimano direct mount kettingblad?. Heb je een Sram kettingblad dan heb je enkel een torx sleutel nodig.
Een gouden tip alvorens alles weer vast te draaien. Doe steeds een beetje montagepasta aan de bouten alvorens deze terug te monteren. Montagepasta voorkomt corrosie en aantasting en voorkomt dat je onderdelen beginnen kraken.
Tandwiel(-en) monteren
Plaats het kettingblad op de crank en draai dit vast. Zorg ervoor dat het pinnetje, aan de binnenkant van het kettingblad, zo gemonteerd is dat dit achter de crankarm komt te zitten. Dit pinnetje zorgt ervoor dat wanneer je ketting van je tandwiel loopt deze niet komt vast te zitten tussen je crank en tandwiel.
Derailleurwieltjes
Wanneer je je aandrijving aan het vernieuwen bent vergeet dan ook zeker niet de derailleurwieltjes te vervangen. Deze kan je trouwens in tussentijd ook al eens vervangen.
Als de wieltjes op ninja-sterren beginnen te lijken is het hoogtijd om deze te vervangen. Je zal ook merken dat je fiets minder vlot schakelt en dat je ketting wat stroever geleidt of verspringt wanneer je derailleurwieltjes versleten zijn.
Wanneer je nieuwe derailleurwieltjes koopt hou dan rekening met het aantal tandwielen dat je cassette heeft. Koop dus bijvoorbeeld 10 speed compatibele wieltjes als je een 10 speed cassette hebt.
Hoe vervang je derailleurwieltjes?
Je derailleurwieltjes vervangen is heel simpel. Draai eerst het onderste los en daarna het bovenste. Wanneer je het bovenste wieltjes los draait zal je merken dat de achterkant van je derailleurkooi ook loskomt. Het ideale moment om de kooi eens goed proper te maken, aangezien je er anders moeilijk aankan.
Als de kooi proper is kan je je wieltjes monteren. Doe een beetje montagepasta aan de inbusbouten en monteer eerst het bovenste wieltje en de kooi. Daarna plaats je het onderste wieltje en kan je alles vastzetten.
Belangrijk om te weten is dat het bovenste en onderste derailleurwieltje niet hetzelfde zijn. Het is cruciaal het juiste wieltje op de juiste plaats te monteren. Om te weten welk wieltje waar juist moet komen, vind je op de wieltjes steeds een tekst of letter die aangeven waar je het wieltje moet monteren. Ik help je even verder voor shimano en sram derailleurwieltjes:
Shimano: G-Pulley (of Guide-Pulley, deze gaat bovenaan), T-Pulley (of Tension-Pulley, deze moet onderaan). Zorg ook dat de pijl op het T-Pulley wieltje met de richting van de ketting meedraait.
Sram: U (bovenaan), L (onderaan)
Wat kost dit nu allemaal?
Ga je alles zelf vervangen of laat je dit doen?
Wanneer je alles zelf gaat vervangen spaar je de werkuren van je fietsenmaker uit. Echter moet je er rekening mee houden dat je wel eerst moet investeren in het juiste materiaal. Het is wel zo, wanneer je dit éénmaal hebt moet je niet snel nog extra kosten maken.
Wil je al het nodige materiaal in één keer aankopen, dan is een gereedschapsset vaak de goedkoopste oplossing. Dit is qua prijs vaak veel voordeliger dan wanneer je alles apart aankoopt en alles zit dan ook mooi samen opgeborgen in een handige koffer. De BTL-91 gereedschapsset van BBB is een ideale toolbox om zelf aan je fiets (beginnen) te sleutelen.
Deze set bevat alle tools om vlot je volledige aandrijving te vervangen. Daarnaast bevat deze set nog een cassetteborstel, spaakspanner, kabelknipper en bandenlichters. Kortom alles wat jij nodig hebt om de makkelijke klussen aan jouw fiets zelf vlot uit te kunnen voeren.
Fietsenmaker opleiding volgen?
Met de fietsenmaker opleiding van het NHA leer je problemen herkennen, oplossen én voorkomen zodat jouw mtb vaker op de trails te vinden is dan in jouw werkhuis of bij de fietsenmaker.
De prijs van de onderdelen
Welke onderdelen je qua prijs precies moet bestellen dat kies je natuurlijk zelf. Het belangrijkste is dat je de juiste onderdelen besteld. Welk type (bv bij shimano kan je kiezen uit: SLX, XT, XTR) je dan kiest maak verder niet uit, enkel de prijs gaat verschillen. Of duurder in dit geval beter is laat ik volledig in het midden.
Waar zit het prijsverschil dan precies?
Het prijsverschil zit vooral in het gewicht en de kwaliteit. Echter gaat een modale amateurfietser hier zeer weinig verschil in merken. Qua prijs/kwaliteit is bijvoorbeeld een SLX afmontage al zeer goed. XT is dan weer voor de iets fanatiekere fietser, maar het blijft betaalbaar. XTR wordt vooral door professionals gebruikt. Ook bij SRAM heb je verschillende gradaties in onderdelen.
Vervang jij je onderdelen zelf of wil je dit dankzij dit artikel zeker eens proberen, laat het me dan zeker weten in een reactie onderaan de pagina.
