Jaarlijks worden er in België en Nederland honderdduizenden gewone e-bikes verkocht. Zeker de oudere generaties hebben de voordelen van elektrische trapondersteuning al ontdekt. Echter ook in lagere leeftijdscategorieën gaat men steeds meer aan de e-bike.
Wij mountainbikers zijn van nature echter bikkels, JA TÓCH? We maken het ons niet voor niks zelf graag extra moeilijk door offroad en stijl bergop te gaan. Veel mountainbikers, hoe ervaren ook, weten daardoor vaak weinig van de mogelijkheden van een elektrische mountainbike.
Om jouw kennis van e-mountainbikes te vergroten en de mogelijkheden en onmogelijkheden van elektrische mountainbikes duidelijk te maken, schreven we dit artikel.
Wat is een elektrische mountainbike precies?
Een elektrische mountainbike is een mtb die beschikt over trapondersteuning. Trap je zelf niet, dan doet een e-mountainbike ook niets. Zet je wel zelf de pedalen in beweging dan zal de elektromotor, welke wordt gevoed door een batterij, je ondersteunen al naar gelang de intensiteit waarin jij dat wilt.
Die ondersteuning varieert van 0 tot zo’n 3 maal je eigen trapkracht. Dat voelt als fietsen met wind in de rug. Maar je kunt de trapondersteuning dus ook uitschakelen.
De mate van trapondersteuning wordt in de regel via een bedieningspaneel op je stuur gereguleerd. Via dit device kies je zelf de mate waarin je wilt dat de elektromotor van je fiets bijspringt. Technisch gezien is de werking van de trapondersteuning nog niet zo eenvoudig.
Om te zorgen voor een optimale, natuurlijke ondersteuning meten diverse sensoren op de fiets zowel de snelheid, de rotatieomwentelingen van het crankstel (voorste kettingblad) en de trapkracht. Afhankelijk van de meetwaarden op die parameters bepaalt de inwendige software de mate waarin de elektromotor ondersteunt.
Het voorgaande principe kenmerkt de werking van alle elektrische fietsen. In geval van een e-mountainbike die ook gebruikt wordt op zeer oneffen terrein, in de modder en bij extreem steile klimmen en afdalingen, zijn de motor en de softwarematige aansturing vanzelfsprekend net wat anders geconfigureerd.
De fietservaring bij mountainbiken is immers veel complexer en je wilt niet het gevoel hebben dat je elektrische mountainbike met je aan de haal gaat. Veel “besturingssystemen” van e-mountainbikes meten daardoor ook nog eens de hellingshoek waar je tegenop of vanaf gaat.
Het zal je verbazen in welke subtiele mate de elektromotor je ondersteunt. Geen abrupte versnellingen of stagnaties die kunnen leiden tot slipgevaar of disbalans. Ieder systeem is zodanig gefinetuned dat je bijna gaat twijfelen of je echt wel hulp krijgt. Het voelt overwegend alsof jij trapt en gewoonweg in topvorm bent. Want wat we nog niet hadden gemeld: de motor die trapondersteuning biedt werkt geluidloos.
E-mtb vs mtb
Dat de trapondersteuning van een e-mtb het je gemakkelijker kan maken tijdens het fietsen is natuurlijk evident. Maar hoe ervaar je dat nu precies tijdens het mountainbiken? En heeft zo’n e-mountainbike ook nadelen t.o.v. een gewoon exemplaar?
Voordelen elektrische mountainbike
Het aanschaffen van een e-mountainbike kan voor jou of voor jouw fietspartner een voordeel zijn. Iedere mountainbiker heeft d.m.v. de instelbaarheid van het ondersteuningsniveau immers de mogelijkheid om het zichzelf makkelijker of moeilijker te maken. Op die manier kunnen ook mensen van verschillende niveaus goed met elkaar gaan fietsen wat eerst veel lastiger was.
Een e-mountainbike maakt het mogelijk voor man en vrouw om samen te mountainbiken. Of zet je kinderen op een e-bike en ga met hen samen op pad zonder dat het voor jou minder uitdagend is.
Ook als je als mountainbiker zelf voor een e-mtb gaat kan dat trouwens zorgen voor nieuwe uitdagingen. Je fiets zorgt er immers niet per se voor dat het fietsen je minder inspanning kost maar dat je bij gelijke inspanning met een elektrische mountainbike een hogere snelheid bereikt. Dat zorgt voor een alternatieve wijze van spiertraining en bovendien oefen je zo je stuurmanskunsten.
Vanzelfsprekend beleef je de voordelen van een elektrische mtb vooral bergop. Met behulp van dit type fiets komen beklimmingen binnen je bereik waar je zonder trapondersteuning moest afstappen. Dat zit hem onder andere in de ondersteuning die je ondervindt wanneer je over hobbelige, met stenen bezaaide, boomwortelrijke paden omhoog klimt. Je wordt niet per se minder moe maar kunt wel blijven zitten op je fiets waar dat eerder niet kon.
In geval van calamiteit of een onvoorziene mate van oververmoeidheid brengt de elektrische mtb natuurlijk ook uitkomst. Want waar je na een hongerklop of val voorheen slechts met de grootst mogelijke moeite nog thuis geraakte, zal dat met trapondersteuning een stuk eenvoudiger zijn. Mits je batterij nog vol is natuurlijk.
Nadelen elektrische mountainbike
Het aanschaffen en gebruik van een elektrische mountainbike kent natuurlijk ook een aantal nadelen. De aandrijving, het motorisch en sensorisch gedeelte, ingebouwde computer en software en natuurlijk de batterij zijn extra geavanceerde componenten en die maken een elektrische mountainbike duurder dan een conventioneel exemplaar.
Al die extra onderdelen zorgen bovendien voor een boel extra gewicht van je fiets. Waar de trend immers is om gewone mountainbikes steeds lichter te maken, moet je met een elektrisch exemplaar nog heel wat extra kilo’s meer meeslepen. Dat maakt je op rechte stukken soms juist langzamer en minder explosief. De trapondersteuning ondersteunt je namelijk maar tot 25 km per uur.
Doordat je e-mtb een stuk zwaarder is, is het verplaatsen van je gewicht ook intensiever. Dit gewicht komt je balans en wendbaarheid niet ten goede. Op smalle, sterk slingerende singletracks komt een dergelijke fiets in onze visie dan ook wat minder goed tot zijn recht.
Een e-mtb ondersteunt je zo lang als je batterij energie kan leveren. Is die batterij leeg dan zul je een tamelijk log apparaat op geheel eigen kracht naar huis moeten trappen. De actieradius per fiets verschilt en hangt bijvoorbeeld ook af van het parcours. Met sommige e-bikes zul je op sommige parcours geen lange tocht kunnen maken of moet je tussentijds opladen vooraf incalculeren. De batterij van veel e-mtb’s neemt bovendien qua prestaties met de tijd af.
Welke e-mtb kopen en waarop letten?
Overweeg je om een elektrische mountainbike te gaan kopen, dan heb je de nodige keuzemogelijkheden. Waar moet je op letten?
Softtail of hardtail uitvoering
Allereerst kun je kiezen tussen hardtail en softtail. In het eerste geval is alleen je voorvork geveerd, in geval van softtail ook je achtervork. Rij je veel over glooiende bospaden, karresporen en niet zelfden noodgedwongen over verharde paden, hetgeen in de minder heuvelachtige gebieden van Nederland en België nogal eens aan de orde is. Dan is een softtail niet per se nodig aangezien dat duurder is en de extra vering de fiets vaak nog wat zwaarder maakt.
Een 27,5 inch uitvoering voelt wat wendbaarder op bochtige singletracks. Kom je nogal eens boomwortels tegen op je parcours, kies dan voor het rollend vermogen van een 29’er.
Rij je veel offroad tegen steile hellingen of daar juist vanaf? Met het oog op het soepel kunnen passeren van boomwortels en stenen met relatief lage snelheid bergop, of hoge snelheid bergaf kies je beter voor een softtail uitvoering.
Dit noemt men ook wel een elektrische mountainbike met full suspension. De klappen op het achterwiel worden dan veel beter opgevangen, ook op sterk hobbelige paden trouwens.
Motorkeuze
Anders dan bij een reguliere e-bike, waar je al naar gelang merk en uitvoering kunt kiezen voor motorische aandrijving op het voor- of het achterwiel, kennen e-mtb’s vrijwel enkel het concept van een middenmotor rond de trapas.
De meeste fietsen zijn uitgerust met een motor van Bosch of Yamaha, beide gerenommeerde merken. Als je daarvoor kiest dan weet je dat je kwaliteit in huis hebt.
De nieuwste motoren van deze merken zijn een stuk stiller dan oudere versies en goedkopere merken en geven geen weerstand meer als de ondersteuning uit staat.
Let bij de keuze van een motor op het koppel dat die motor kan leveren. Het koppel is de draaikracht. Des te meer koppel des te krachtiger de motor. Het koppel wordt uitgedrukt in Newtonmeter (Nm). Voor standaard offroad toepassing geldt dat een trekkracht van rond de 70 Nm benodigd is. Fiets je veel in heuvelachtig terrein dan is het verstandig om voor 70+ Nm te gaan.
Welke accu?
De haalbare actieradius van een e-mtb varieert zo’n beetje tussen de 50 en 100 km in afstand. Gebruik je de ondersteuning heel bewust en schakel je de motor uit als je hem niet nodig hebt, dan kun je ook op langere tochten tot aan de finish profiteren van de trapondersteuning.
Bij de keuze voor een accu speelt de actieradius oftewel de afstand die je wilt kunnen afleggen een grote rol. Meestal zijn hier gegevens over beschikbaar, daar waar je de fiets kunt aanschaffen. De actieradius varieert en is mede afhankelijk van de gekozen ondersteuningsstand, het terrein en ook het gewicht jou als berijder.
Denk eraan dat een accu qua capaciteit zo’n 10% per jaar afneemt en bij vrieskou tot wel 30% minder lang mee gaat. Kies voor een accu met een opslagcapaciteit van minimaal 500WH (Watt Hour).
Een afneembare accu op de plek waar voorheen je bidon op de onderste framebuis zat, kun je mee naar binnen nemen, poetsen, opladen en eenvoudig vervangen. Een accu die niet afneembaar is en weggewerkt in het frame is esthetisch en aerodynamisch gezien weer aantrekkelijker.
Mogelijkheden van de (fiets)computer
Het bedienen van de trapondersteuning van een elektrische mountainbike gaat via een boordcomputer op je stuur. Iedere fabrikant kiest zijn eigen configuratie variërend van Eco, Standard en High tot meerdere opties. Sommige computers ter bediening van de trapondersteuning zijn ook uitgerust met GPS met navigatie, bieden trainingsmogelijkheden en zijn ‘connectable’ met je smartphone.
Elektrische mountainbike voor dames of voor heren
Dames kunnen prima op een gewone elektrische mountainbike voor heren rijden. Er zijn echter ook speciale elektrische mountainbikes voor dames. Afgezien van uiterlijke kenmerken zoals kleurgebruik, is daarbij met name rekening gehouden met de specifieke lichaamsbouw van vrouwen.
Zo heeft een vrouw vaak een iets korter bovenlijf dan een man en zit de vrouw als gevolg van een andere bekkenstand net iets anders op het zadel. Een typische elektrische mountainbike voor dames houdt rekening met deze verschillen door andere stuur-zadel-verhouding en een kortere en lagere framebuis.
Electrische mountainbike kopen: eindeloos veel opties
Het aanbod van e-mtb’s is heden ten dage onderhand net zo uitgebreid als het aanbod van gewone mountainbikes. Vrijwel ieder typisch mountainbikemerk heeft wel elektrische mountainbikes in het assortiment waarbij je vaak verschillende keuzeopties hebt als hardtail of full suspension en 29” wielen of een kleinere maat.
De Duitse fietsenfabrikant CUBE die het meest bekend staat om zijn mountainbikes, is een van de gerenommeerde merken op het gebied van elektrisch mountainbiken. Met een Cube elektrische mountainbike zit je altijd goed, maar er hangt wel en prijskaartje aan van minimaal zo’n € 2.000.
(Eerst) een elektrische mountainbike huren
Twijfel je of het aanschaffen van een elektrische mountainbike iets voor je is en ben je benieuwd naar hoe je de voors en tegens op de fiets zelf ervaart? Wellicht verstandig dat je in dat geval eerst eens een elektrische mountainbike test.
Je kunt dan bijvoorbeeld eens een elektrische mountainbike huren. Sowieso kan je (niet-fietsende) partner zo toch een keer gezellig mee. Wellicht blijkt het een hobby met toekomst of kies jij ervoor om na deze belevenis het elektrische aspect duurzaam in je fietsactiviteiten te integreren.
Voor een paar tientjes per dag huur je, zeker op toeristische en heuvelachtige bestemmingen, snel en gemakkelijk een e-mtb. Zo kun je die fiets meteen in de meest extreme omstandigheden uitproberen.
Conclusie
Een elektrische mountainbike ondersteunt je tijdens je ritten en helpt je zelfs om fanatieker te trainen op een hogere snelheid dan je gewend bent. Over het algemeen profiteer je iets minder van de ondersteuning op een bochtig singletrackparcours.
In heuvelzones en op rotsachtige paden des te meer. Kies dan wel voor een full suspension versie, dan kun je ook op hogere snelheid de berg af.
Om te zorgen dat je e-mtb optimaal aan de verwachtingen voldoet, besteed je aandacht aan de keuze van het motorisch gedeelte, de kwaliteit en capaciteit van de accu en de geavanceerdheid van het bedieningssysteem. Realiseer je wel: al deze componenten maken je mountainbike kilo’s zwaarder en wat minder wendbaar.
Je komt echter wel op plekken die tot voorheen ‘onbereikbaar’ waren en fietst eenvoudig samen met anderen, wellicht betere of juist minder geoefende fietsers, dat maakt niet uit.
Het al dan niet aanschaffen van een elektrische mountainbike is niet te beoordelen in termen van dom of verstandig. Het is afhankelijk van jouw exacte fietswensen. Je weet nu in elk geval waar je allemaal op moet letten.
