Je merkt het niet altijd, maar eens je er op begint te letten gaat het je enorm storen. Kraakjes, piepjes en tikjes, iedereen krijgt er na een tijdje wel eens mee te maken. Het moeilijkste aan zulke problemen is proberen te achterhalen waar die geluiden precies vandaan komen.
Ik kan je alvast geruststellen, wanneer je fiets ergens kraakt is hij helemaal niet kapot. Het antwoord op de vraag “waarom kraakt mijn fiets” is dan ook vrij simpel.
In vele gevallen begint je fiets te kraken omdat er ergens vuil en stof tussen gekomen is, wat haast onvermijdelijk is als je gaat mountainbiken.
Hoe je zulke problemen snel oplost lees je in dit artikel, dus wacht nog even met uren zelf zoeken en sleutelen of je fiets naar de LBS te brengen.
Inhoud
Waarom kraakt mijn fiets tijdens het trappen of kracht zetten?
Indien je de onderstaande 7 zaken controleert en met de oplossingen aan de slag gaat, vlieg jij weer geruisloos over de trails met een kraakvrije fiets.
- Zadelpen en rails
- Balhoofd en lagers
- Pedalen
- Trapas en cranks
- Kabels in en buiten je frame
- Steekas en wielnaven
- Bouten algemeen
Het is vaak moeilijk te zeggen waar een kraakje vandaan komt. Het is me al overkomen dat ik ergens een kraakje hoor maar dat de uiteindelijke oorzaak niet eens in de buurt lag van waar ik dacht dat het kwam.
Een paar boutjes losdraaien kan iedereen, heb dus vooral geen schrik om zelf aan zoiets te beginnen. Ben je toch nog wat terughoudend om er zelf aan te beginnen overloop dan zeker onderstaande tips. Met de volgende tips in je achterhoofd kan er niets misgaan.
4 belangrijke tips voor je begint te sleutelen:
- Gebruik het juiste materiaal.
- Onthoud de volgorde waarin je onderdelen hebt losgemaakt.
- Gebruik een momentsleutel om kleine, gevoelige bouten terug vast te draaien.
- Gebruik montagepasta op de schroefdraad van bouten.
De 7 meest voorkomende oorzaken en oplossingen
Zadelpen en rails
Vuil tussen de zadelpen is misschien wel de vaakst voorkomende oorzaak van irritante kraakjes en getik. Het is dan ook met stip het eerste waar je naar moet gaan kijken als je ergens gekraak hoort. Je zadel zit met een klem of een bout vast. Een naadloze afdichting heb je hier bijna nooit, dus vuil, modder en zand heeft vrij spel om hier tussen te kruipen.
Een gouden tip onder het motto “beter voorkomen dan genezen” is tussentijds, bijvoorbeeld tijdens het kuisen of een controle van je fiets, je zadelpen al eens uit je fiets te halen en proper te maken. Het duurt maximum 5 minuten en bespaard je een hoop irritatie.
Oplossing
Tip: Alvorens je zadelpen te demonteren kan je best met een stukje tape markeren tot waar de zadelpen in je frame zit. Op die manier staat je zadel, wanneer je deze terug plaatst, exact op dezelfde hoogte. Het enige wat je daarna moet doen is je zadel zelf nog in de juiste positie zetten.
Maak je zadelpen en de opening in je kader waar de pen in moet proper en blaas deze eventueel uit met een compressor. Wat ik altijd doe alvorens alles terug te monteren is een dun laagje montagepasta aan de zadelpen en aan de opening in je frame smeren.
Belangrijk! Doe ook een beetje montagepasta aan de schroefdraad van de bout waarmee je de zadelpen vastzet. Heb je een klemband zorg dan dat je al het vuil er tussenuit geblazen hebt.
Ben je zeker dat het probleem van je zadel en/of zadelpen komt, check dan ook of er geen vuilophoping tussen de rails van je zadel zit. Meet de stand van je zadel op of markeer hoe het zadel op je fiets stond zodat deze terug in de juiste positie komt te staan als je deze terugzet.
Balhoofd en lagers
Ik heb het al regelmatig aan de hand gehad, gekraak bij elke oneffenheid zelfs gewoon op de weg. Hoewel het dikwijls een zoektocht is was deze kraak snel gevonden. Het zat in het balhoofd, de verbinding tussen je voorvork en je frame. Deze schoonmaken klinkt misschien als een uitdaging maar als je je hoofd er goed bijhoudt en logisch nadenkt kan het niet misgaan.
Oplossing
Alvorens je het kapje (topcap) bovenop gaat losmaken moet je de bouten aan de zijkant losmaken.
Je zal zien dat er verschillende lagers, en afhankelijk van het gebruikte systeem op je fiets ook lagercups, tevoorschijn komen. Tenzij ze in het frame geperst zijn, haal je deze er makkelijk af.
Leg deze in de volgorde van demonteren. Op die manier weet je achteraf in welke volgorde ze er weer op moeten (de omgekeerde volgorde waarin je ze hebt neergelegd). Ook aan de onderzijde heb je verschillende lagers, ga dan ook op dezelfde manier te werk en houdt alles goed apart.
Blaas de opening schoon of ga er met een doek doorheen. Veeg de lagers schoon met een doek. Wanneer alles terug schoon is puzzel je alles weer in elkaar. Als je de juiste volgorde aanhoudt kan je niet missen.
Om ervoor te zorgen dat je vork soepel draait draai je de topcap best niet te strak aan. Om te controleren of deze niet te vast staat kan je je voorvork ronddraaien, deze zou soepel moeten draaien. Draait deze te stroef of zelfs helemaal niet, dan is je topcap te strak aangedraaid. Controleer wel of er speling op je balhoofd zit.
Tip: Controleer voor alle zekerheid of er toch geen speling op je balhoofd zit.
De werkwijze gaat als volgt: knijp de voorrem stevig in en probeer de fiets naar voor en naar achter te bewegen. Als nu de voorvork of het stuur beweegt ten opzichte van het frame, dan heb je speling op je balhoofd. De speling regel je weg met de topcap bovenop. Controleer ook of het stuur vlot en soepel naar links en rechts draait. Indien dit stroef verloopt is je balhoofd te strak afgesteld.
Pedalen
Kraakjes en tikjes kunnen van je pedalen komen, deze vangen immers ook best wat stof en vuil. Rijd je met klikpedalen controleer dan ook zeker en vast je schoenplaatjes. Je schoenplaatjes zijn bevestigd met bouten waar het stof vrij makkelijk bij kan.
Oplossing
Je pedalen kan je met behulp van een compressor volledig uitblazen. Maak ook de kop van de bout aan de binnenkant van je crank proper. In eerste instantie is het niet nodig je pedaal te demonteren. Heb je toch nog last achteraf, dan kan dit nog altijd. Je pedalen onderhouden en/of vervangen is trouwens supersimpel, dus het kan zeker en vast nooit kwaad.
Blaas ook een keer de schoenplaatjes onder je schoen volledig uit of haal ze er een keertje af. Let hierbij wel op dat je de positie markeert met een stift zodat je ze achteraf terug in de juiste positie kan zetten. Vergeet niet om de schroefdraad van de bouten te voorzien van een beetje montagepasta.
Zitten je schoenplaatjes al enige tijd onder je schoenen dan is deze vervangen mogelijk ook een oplossing.
Trapas en cranks
Heb je ooit al een keertje je cranks gedemonteerd? Allicht wel, zeker als je ook zelf je aandrijving vervangt. Ik heb het er in ieder geval nog nooit proper uitgehaald.
Samen met de wielnaven is dit het onderdeel dat het dichts bij de grond zit tijdens het fietsen. Modder, stof en vuil heeft hier dus vrij spel. Stof kruipt overal tussen hoe goed iets ook afgedicht is. Hoe maak je dit nu allemaal proper?
Oplossing
Om bijvoorbeeld Shimano cranks van elkaar te halen maak je eerst de bouten en daarna de borgmoer (het plastic kapje) van de linkse crankarm los. Let hierbij op dat je het plaatje tussen het spleetje van de linkercrank niet kwijt doet.
De rechtercrank met tandwiel(-en) kan je nu uit je frame halen. Lukt dit niet dan kan een zacht tikje met een rubberen hamer al eens helpen maar normaal is dit niet nodig.
Bij een SRAM dub crank heb je geen borgmoer maar een preload lockring die je eerst moet losdraaien. Het voordeel bij SRAM is dat je geen speciale tools nodig hebt. Enkele inbussleutels (bij voorkeur met een lange hefboom gezien de bout aan de kant van de aandrijving met 54 Nm vast gezet is) en eventueel een momentsleutel zullen volstaan.
Heb je nog een ander systeem dan moet je even logisch nadenken en bekijken hoe het precies los moet.
Tip: Indien je wat handiger te werk wil gaan kan je voor je de crank eraf haalt je ketting van je fiets halen. Gebruik je een missing link dan is dat met een missing link tang meteen gebeurd.
Maak ook nu weer alles goed proper met een doek en blaas alles mooi droog. Schroefdraden vet je ook weer in met een dun laagje montagepasta. Nu de cranks uit je frame zijn kan je ook snel deze opening proper maken. Ga er met behulp van een lang voorwerp (grote schroevendraaier) met een doek doorheen. Doe niet te gek met een compressor om te voorkomen dat je vet uit de in het frame geperste lagers blaast.
Ben je klaar met alles weer in elkaar te zetten controleer dan zeker of er geen speling op je cranks zit. Probeer de beide cranks heen en weer te bewegen, indien dit lukt heb je een beetje speling. Controleer of ze voldoende ver in je kader zitten en alles goed vastzit.
Kabels in en buiten je frame
Op moderne mountainbikes lopen de kabel van de achterderailleur en de achterrem door het kader van de fiets. Heb je nog een iets ouder model dan lopen alle kabels over je frame. Heb je last van tikkende geluiden dan kan je de kabels controleren, mogelijk komen ze, vaak op hobbelige ondergrond af en toe tegen je kader.
Oplossing
Controleer of je kabels nog op spanning staan en regel bij indien nodig. Het kan ook voorvallen dat een kabel beschadigd is geraakt of een knik gekregen heeft en hierdoor je kader raakt. Idem wanneer je kabels door het kader lopen. Controleer de spanning en regel bij. Controleren op schade is iets moeilijk, al zal je dit normaal gezien tijdens het fietsen wel merken wanneer je fiets minder goed remt en/of schakelt.
Steekas en snelspanners
Net als je cranks en trapas zijn steekassen en snelspanners ook onderdelen die veel stof vangen.
Oplossing
Maak deze dus zeker regelmatig proper. Doe steeds een beetje montagepasta op de as en op schroefdraad aan het uiteinde van je steekas en/of snelspanner, op die manier krijg je je wiel steeds makkelijk los wanneer het nodig is.
Bouten
Is het probleem van de tikjes en kraakjes nu nog niet van de baan, dan kan het ook een bout zijn die niet meer goed vast zit. Het kan zomaar zijn dat na een tijdje bepaalde bouten wat losser komen te zitten. Ben je zeker dat je mtb goed proper is en het getik of gekraak zeer niet van vuil of stof afkomstig is, dan kan je de bouten ook als eerste controleren.
Oplossing
Controleer ten eerste of alle bouten nog goed vast zitten. Zijn ze een beetje losser komen te staan, draai ze dan terug wat vaster. Gebruik ook hier weer een momentsleutel, zodat je zeker niet te strak gaat aandraaien. Te strak aangedraaide bouten kunnen ook kraakjes en tikjes veroorzaken. Let hier dus goed mee op.
Staat alles goed vast, dan kan de oorzaak ook een vuile bout zijn. Stof en vuil op een bout kan voor wrijving zorgen en vreemde geluiden veroorzaken. Heb je ongeveer een idee waar de geluiden vandaan komen, maak dan op die plaats de bouten proper en voorzie ze van een beetje montagepasta.
Mijn tikjes en kraakjes opgelost
Ik heb ondertussen toch al enkele mountainbikes onder mijn kont gehad en er is er nog geen één geweest die nooit gekraakt, getikt of andere abnormale geluiden gemaakt heeft. Echter was het, en vaak achteraf gezien, altijd vrij simpel op te lossen.
Zo was het de allereerste maal gewoon een vuile zadelpen. Ook een balhoofd vol met vuil zorgde een keer voor heel wat getik. Een krakende crankarm en klikpedaal gaven geen krimp meer als het stof er ook echt uit was. En nog niet zo lang geleden was het de kabel die tegen de binnenkant van het frame tikte.
Zo zie je maar dat het vaak toch vuil- en stofgerelateerde probleempjes zijn, al kan je (zoals in het laatste geval) wel een keer “geluk” hebben.
Om te onthouden:
Ik heb het al meermaals bij de probleemoplossingen vermeld, maar bij dit soort werkjes kan ik niet genoeg het belang van een goede momentsleutel benadrukken. Het kost je éénmalig een beetje geld maar het gaat je op termijn immens veel geklooi en uiteindelijk ook geld besparen.
Draai maar een keertje een bout over, en als je extra geluk hebt breekt die mooi af en kan je met de boormachine aan de slag op je carbon fiets…. De investering in een momentsleutel betaald zich snel terug.
Tot slot
Het komt dus vaak vooral neer op stof, vuil en/of modder tussen de onderdelen van je mtb of fiets. Deze verwijderen dat kan iedereen of zou toch iedere serieuze mountainbiker zelf moeten kunnen. Het is immers de basis van de basis. heb je toch wat schrik om zelf de handen uit de mouwen te steken, doe het dan toch maar… al doende leert men immers…
Je leert telkens weer bij en geloof me vrij, je spaart ongelooflijk veel tijd uit door zelf dit soort zaken op te lossen. Je LBS heeft vaak ook niet meteen de tijd om jouw problemen op te lossen, er zijn ongetwijfeld wachtende mensen voor je. Al de tijd dat je mountainbike bij de LBS staat, had je je probleem al lang zelf kunnen oplossen en weer op de fiets kunnen zitten.
Heb je alle onderdelen die mogelijk een oorzaak kunnen zijn gecontroleerd en is het probleem nog steeds niet opgelost, dan heb je ongetwijfeld ergens een iets ernstiger probleem dan alleen maar wat vuilophoping. Schakel dan je LBS in.
Getik en gekraak is gewoon niet prettig en kan snel beginnen irriteren. Bij de ene persoon duurt het al wat langer dan bij de andere, maar ik kan er bijvoorbeeld slecht tegen, daarom los ik zulke problemen meteen op.
Controleer je mtb ook regelmatig op vuilophoping en grijp tijdig in als je abnormale geluiden hoort. Gebruik naast de juiste materialen ook goede producten om je fiets zelf te onderhouden. Check zeker de topproducten van onze bike care partner Dynamic, die je tevens met korting in huis kan halen:
Word jij ook zo gek van getik en gekraak of doet het je niets? Laat me gerust weten in een reactie onderaan de pagina, hoe jij dit aanpakt.
Ook XD body van scram reinigen en invetten.
Dit was bij mij het geval
Roger
Bedankt voor de aanvulling! Zeker en vast ook een mogelijkheid…
Bedankt Geert voor de zeer duidelijke uitleg en foto’s om dit krakende probleem op te lossen. Zeer nuttig en bruikbaar.
Gr Ferdy