Competitief fietsen draait natuurlijk om snelheid en prestatie. Als wielrenner of mountainbiker toon je graag een knalhard uurgemiddelde. Maar mede als gevolg van externe omstandigheden zoals wind (tegen of mee) en parcoursomstandigheden (droog of juist heel modderig), zegt zo’n gemiddelde achteraf helemaal niet zoveel over wat je hebt gepresteerd. Met een vermogensmeter op je mtb of fiets krijg je veel beter inzicht in hoeveel arbeid je daadwerkelijk geleverd hebt, ongeacht de omstandigheden.
In dit artikel gaan we in het bijzonder in op het nut van een vermogensmeter op de MTB.
Wat is een vermogensmeter?
Je totaal geleverde vermogen staat gelijk aan de hoeveelheid energie die je tijdens het fietsen gegenereerd hebt. Met een wattage meter op je wielrenfiets of MTB kun je dat inzichtelijk maken. Deze meet tijdens je fietstocht het totaal bij elkaar getrapte wattage, onafhankelijk van weers- en parcoursomstandigheden. Ook kun je op ieder moment zien hoeveel vermogen je op dat ogenblik trapt.
Met een vermogensmeter zie je dus precies hoe hard je op de pedalen duwt.
Loopt je route ineen vals omhoog, dan zul je zien dat je meer vermogen zult moeten leveren om je snelheid vast te houden. Vanwege het objectieve en responsieve karakter is het wattage feitelijk een betere parameter ten aanzien van conditie- en prestatiemeting dan bijvoorbeeld je hartslag of gemiddelde snelheid.
Welke redenen zijn er om er eentje op de mtb te gebruiken?
Meten is weten. En je gebruikt een vermogensmeter gedurende de rit dan ook vooral om je prestatie te optimaliseren of om je rit na afloop te analyseren. Enkele beweegredenen om een vermogensmeter voor op de fiets aan te schaffen:
Hoe werkt het?
Een vermogensmeter op de wielrenfiets of mountainbike is een speciale tool die je aanbrengt op de fiets, net als een kilometerteller. De vermogensmeter meet de trapkracht en geeft de data, meestal via een Bluetooth- of ANT+ verbinding, door aan je schermdevice. Meestal is dat een fietscomputer, fietsnavigatie of een sporthorloge.
Voor wat betreft het vermogensmetersysteem heb je technisch gezien meerdere opties. Zo is er een type vermogensmeter dat werkt via de pedalen van je fiets. Een andere soort vermogensmeter is geïntegreerd in de crankarm of in de crankarmspider (of totale crankset inclusief tandwiel), het aansluitpunt van je krank op de trapas. Tenslotte bestaat er ook een type vermogensmeter dat in de naaf van je achterwiel is geïntegreerd.
Hierna benoemen we de voor- en nadelen van iedere technische optie voor vermogensmeting.
Optie 1: vermogensmeting via de pedalen
Je kunt allereerst kiezen voor een vermogensmeter die is geïntegreerd in 1 van of beide pedalen. Je kunt dan een zeer grote mate van data-nauwkeurigheid verwachten. Bovendien is een belangrijk voordeel dat de installatie van een pedaalvermogensmeter snel en eenvoudig gaat. Zo kun je dan zelfs nog redelijk snel je vermogensmeter uitwisselen met een andere fiets, bijvoorbeeld van mountainbike naar racefiets en andersom.
Een pedaalvermogensmeter is trouwens ook tamelijk licht. Je kunt daarom ook kiezen voor een set van power meter pedals op je MTB. 1 powermeter aan elke zijde dus.
Pedalen met vermogensmeter hebben meestal een wat hoger prijskaartje. Dat is een nadeel. Daarnaast zit het pedaal, zeker voor een mountainbike, op een tamelijk kwetsbare plek hetgeen nogal eens onderhoud vergt of voor defecten kan zorgen.
De Garmin Rally XC100 vermogenspedalen zijn een mooi voorbeeld van dit type vermogensmeter voor de mtb.
Optie 2: Vermogensmeting via de crankarm, crankarmspider of totale crankset
Het is ook mogelijk om voor een vermogensmeter in de crank te kiezen. Hierbij wordt de sensor aangebracht op één of beide crankarmen. Ook dit biedt zeer nauwkeurige wattagegegevens.
Door te kiezen voor een crankarm vermogensmeter, kun je zelf blijven bepalen welk type pedalen je gebruikt. De crankarm is minder kwetsbaar dan het pedaal.
De G3 XTR power meter van Stages Cycling is een vermogensmeter voor op de mtb die in de crankarmen verwerkt zit.
Wat een nadeel is, is dat je dit type wattagemeter niet zo snel uitwisselt op een andere fiets. Een cranckarm is ook minder universeel. Dat gaat bij pedalen een stuk gemakkelijker.
Afgezien van een powermeter geïntegreerd in de losse cranckarm, kun je ook kiezen voor een variant hierop. Het betreft een vermogensmeter die is geïntegreerd in de zogenaamde crankarmspider. Dat is een spinvormig onderdeel van je fiets die de crankarm aan de kettingzijde met het voorblad verbindt.
Op deze plek kan men nog nauwkeuriger het vermogen meten. Bij sommige spider-vermogensmeters kan dat zelfs aan beide trapzijdes, voor een beter meetresultaat. De montage is wel weer nog wat lastiger en uitwisselen per fiets is geen optie.
Optie 3: Vermogensmeting via de achternaaf
Een derde mogelijkheid tenslotte is om je wattage te laten meten door een in de achternaaf van je fiets geïntegreerde powermeter. Het grote voordeel daarvan is dat, wanneer je 2 fietsen hebt waarvoor je dezelfde achterwielen kunt gebruiken, je deze meter zeer snel kunt uitwisselen. Je hoeft daartoe alleen maar het achterwiel te verwisselen. Uitwisseling van racefiets naar mountainbike en andersom is natuurlijk geen optie.
De vermogensmeter die werkt via de achternaaf wordt wel als wat onnauwkeuriger ervaren qua datameting. Bovendien is dit type relatief zwaar, zeker voor op een racefiets.
Enkele meter of dubbele meting?
In geval van een vermogensmeter die werkt via de achternaaf of één die is geïntegreerd in de crankarmspider, is er sprake van 1 gegevensgenerator die overall voldoende nauwkeurig is. Voor wat betreft crank en pedaal vermogensmeters is het echter mogelijk om deze in dual-uitvoering aan te brengen. Dat betekent dat er sprake is van 2 sensoren, 1 aan iedere trapkant (pedaalzijde).
Het is dus mogelijk om deze zowel dubbelzijdig en enkelzijdig toe te passen. Dat kan relevant zijn aangezien je daarmee kunt bepalen of er een verschil in vermogen tussen je rechter- en je linkerbeen is.
Met een dubbelzijdige crankarm of pedaal wattagemeter, kun je dat vaststellen. De wattagegegevens worden daarbij samengesteld uit de data van 2 sensoren en zijn ook afzonderlijk beschikbaar. Daar hangt natuurlijk wel ook bijna een dubbel prijskaartje aan.
Hoewel je hier een nog grotere mate van nauwkeurigheid en detailniveau door krijgt, moet wel opgemerkt worden dat het wattageverschil bij de meeste fietsers verwaarloosbaar is. Voor profs kan dit natuurlijk wel heel relevant zijn.
Is het nuttig voor mountainbikers?
De vraag of een vermogensmeter nuttig is voor mountainbikers is nog niet zo eenvoudig te beantwoorden. Er zijn weliswaar vermogensmeters specifiek voor offroad-toepassing beschikbaar, maar dat verklaart nog niet wat je eraan hebt als mountainbiker.
Sowieso is het op de mountainbike een stuk lastiger om steeds je wattagegegevens te bekijken onderweg. Veel meer dan op de racefiets moet je immers je ogen op het circuit houden.
Daarnaast is dat circuit in geval van mountainbiken veel gevarieerder. Je zult zien dat je wattage daardoor enorme pieken en dalen vertoont en veel sterker bepaald wordt door het terrein waarover je rijdt. Je kunt offroad eenvoudigweg veel minder goed zelf bepalen welk wattage je wilt trappen.
Tijdens de rit is een vermogensmeter voor mountainbikers in onze visie vooral nuttig op wat gelijkmatigere, langere (offroad) klimmen. Daarnaast kun je natuurlijk wel achteraf het wattageverloop analyseren om op die manier van de rit die je hebt gereden te leren. Waar fietste je jezelf als een kip zonder kop voorbij?
[elementor-template id=”18588″]
Hoe trainen met een vermogensmeter?
Omdat je vermogensmeter zo direct reageert en bovendien objectief is, kun je trainen op wattage bijzonder goed toepassen bij (interval)training.
Om gericht te kunnen trainen moet je eerst je Functional Treshold Power (FTP) bepalen. Dat is het vermogen dat je maximaal kunt leveren gedurende een bepaalde tijd, meestal een uur. Op die manier krijg je een ijkpunt om de actuele waarde van je vermogensmeter op ieder moment te gebruiken en om je inspanningsniveau effectief te sturen.
- 50% FTP = Recovery training
- 60% – 70% FTP = Duurtraining
- 80% – 90% FTP = Tempotraining
- 100% – 120% FTP = VO2-max-training (verbetering zuurstofopnamevermogen)
- >120% FTP = Korte intervaltraining / spierontwikkeling
In alle eerlijkheid moet daarbij dus wel opgemerkt worden dat het soms lastig kan zijn om het wattage als mountainbiker voldoende stabiel te kunnen houden. Kies daarom een (offroad) parcours dat voldoende gelijkmatig is. Trainen met een wattagemeter gaat het meest effectief op een bekend en gelijkmatig parcours.
Hoe kun je je maximale vermogen berekenen zonder vermogensmeter?
Er zijn diverse methoden om je FTP inzichtelijk te maken zoals onder andere de 20 minuten test. Hierbij wordt je FTP berekend op basis van het gemiddeld vermogen dat je levert gedurende een gefaseerd fietsschema waarbij je je intensiteit varieert. Je hebt hiertoe dus al een vermogensmeter nodig.
Dit kan trouwens ook met een smart fietstrainer in combinatie met trainingssoftware zoals bijvoorbeeld Zwift, daar deze op zich al fungeert als vermogensmeter.
Ben je geïnteresseerd in je FTP maar nog niet de bezitter van een vermogensmeter? Het is dan zelfs mogelijk om je FTP op basis van afgelegde afstand (snelheid) te bepalen. Deze test werkt het beste op een niet-bochtig parcours zonder wind.
Vanzelfsprekend bepaal je je FTP als basis voor je vermogenstrainingen echter het beste met een wattagemeter zelf.
Merken en mogelijkheden
Nu je alles weet over vermogensmeting in relatie tot het mountainbiken, is het tijd om te gaan bepalen welke powermeter jij als mountainbiker wilt aanschaffen. Wij hebben er diverse voor je geselecteerd. Kijk voor een compleet assortiment maar eens bij wiggle, dé online fietssportspeciaalzaak met een erg ruime en brede keuze.
Een aantal merken en specifieke vermogensmeters zullen we hierna kort opsommen.
Garmin
Garmin is natuurlijk hét topmerk op het gebied van onder andere fiets gerelateerde meet- en navigatieapparatuur. Een vermogensmeter van Garmin is betrouwbaar en innovatief.
Zoek jij een vermogensmeter die speciaal geschikt is voor de MTB? Garmin heeft onder andere de Garmin Rally XC100 en de Garmin Rally XC200 op de markt gebracht. Dat systeem is als pedaal gebaseerde vermogensmeter compatibel met het Shimano SPD-systeem. Ideaal voor mountainbikers dus.
De data lees je eventueel direct af op je Garmin fiets gps.
Wahoo
Wahoo maakt Garmin het leven sinds heel wat jaren zuur op het gebied van meet gerelateerde fitnessproducten. De Wahoo POWRLINK Zero, ook een pedaal vermogensmeter, is de nieuwste innovatie op het gebied van vermogensmeting van Wahoo. Deze pedalen zijn gebaseerd op het zogenaamde speedplay design die de pedalen zeer aerodynamisch maken en loopcomfort bieden.
Let op! Powrlink Zero’s zijn volgens Wahoo als vermogensmeter echter momenteel alleen nog voor weggebruik geschikt en niet voor modderige parcoursen.
Dat komt vooral omdat het schoenplaatsysteem niet offroadbestendig is. Je pedalen gaan niet kapot maar je krijgt je schoenen er niet meer in geklikt zodra ze vies zijn. Grote kans dat daar op korte termijn verandering in zal komen.
Stages cycling
Diverse crank gerelateerde vermogensmeters van Stages Cycling zijn onder andere compatibel met XT en XTR groepsetproducten en zijn daardoor dus ook om mee te mountainbiken prima geschikt. Het is eigenlijk een voorwaarde dat een powermeter (in de pedalen) voor MTB compatible is met Shimano mountainbike groepsets.
Stages cycling richt zich als één van de weinige merken nagenoeg specifiek op vermogensmeting.
SRAM
Een powermeter voor de MTB van SRAM kan gerealiseerd worden door de prachtige low-weight XX1 DUB SL 12 Speed Crankset van SRAM te voorzien van een powermeter spider van Quarq. Deze dubbelzijdige powermeter geeft uiterst nauwkeurige en betrouwbare waarden en is bijzonder geschikt voor het mountainbiken vanwege de goede bescherming van de sensor op de spider.
4iiii
Voor precisiepowermeting op de mountainbike heeft ook 4iiii Shimano XTR en XT compatibele cranksets op de markt gebracht. Deze 4iii vermogensmeters zijn dus ook bijzonder geschikt voor mtb’s
Quarq
Quarq (onderdeel van SRAM) realiseert innovatieve en nauwkeurige technologie om elke rit door middel van data te vereenvoudigen en effectiever te maken. Knowledge is key! Met diverse powermeters bestaande uit een compleet crankstel of component daarvoor, ondersteunt Quarq je in wattagemeting.
Conclusie
Het meten van geleverd fietsvermogen biedt meestal meer objectieve informatie dan bijvoorbeeld hartslag of gemiddelde snelheid. Het gerealiseerde wattage zegt echt iets over de geleverde arbeid, los van de omstandigheden en aard van het parcours. Dat maakt deze parameter zeer geschikt om mee te trainen en ritten mee te analyseren.
Voor mountainbikers lijkt dat laatste belangrijker dan het gebruik van de wattagemeter als trainingsmechanisme. Dat komt omdat offroad omstandigheden, zeker in heuvelachtig en / of bochtig gebied, het lastig maken om het wattage te kunnen sturen. Trainen met de watt- of powermeter vergt de keuze voor een specifiek parcours waarop je het wattage goed kunt beheersen.
Toch hebben een groot aantal techbedrijven in de fietsindustrie wattagemeetsystemen op de markt gebracht die specifiek geschikt zijn voor mountainbikedoeleinden. Van trappers tot crankarmen en -onderdelen en achternaafsystemen.
De ene MTB power meter oplossing is prijziger dan de andere, maar soms ook nauwkeuriger. Ook robuustheid speelt dan weer een rol. Over het algemeen kan gezegd worden dat een vermogensmeters die geïntegreerd is in de pedalen weliswaar kwetsbaarder is, maar ook eenvoudiger uitwisselbaar met een andere fiets.
Of een Powermeter of vermogensmeter op de MTB voor jou nuttig is, dat bepaal je natuurlijk zelf. Het is best een investering. Wij hopen je in elk geval aanknopingspunten te hebben gegeven om die wattagemeter aan te kunnen schaffen die voor jou het meest ideaal is.
